A R M O L I N O
Ένα τραγούδι που ταξιδεύει για αιώνες πάνω σε μια σανίδα
Κανείς δεν ξέρει πότε πρωτοτραγουδήθηκε και ποιος είναι ο συνθέτης .
Από τη γλώσσα και το περιεχόμενο καταλαβαίνουμε ότι είναι ναυτικό Ενετικό τραγούδι και πρέπει να γράφτηκε ανάμεσα στο 1204 μ.Χ και στο 1795 μ.Χ .
Το πιθανότερο είναι να ήρθε στην Κέρκυρα κατά την Δεύτερη Ενετική περίοδο δηλαδή από το 1386 μ.Χ έως το 1797μ.Χ .
Εκείνη την εποχή Η «Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας» ήταν μια μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη της μεσογείου και είχε τον έλεγχο του εμπορίου στο μεγαλύτερο μέρος της Περιοχής . Η μεταφορά των εμπορευμάτων γινόταν από Αρμάδες πλοίων που διέθεταν δικό τους οπλισμό ενίοτε δε συνοδευόταν από πολεμικά πλοία .
Ο φόβος των πειρατών , των Γενοβέζων ανταγωνιστών , των Οθωμανών που επιζητούσαν τον έλεγχο της ανατολικής μεσογείου και των κινδύνων της θάλασσας, με τα μέσα της εποχής, καθιστούσαν αδιανόητο το ταξίδι για ένα πλοίο μόνο του.
Σε αυτές τις συνθήκες , που μεγάλος αριθμός ναυτικών επάνδρωνε τα εμπορικά πλοία της εποχής, διαμορφώθηκε μια ναυτική κουλτούρα στοιχεία της οποίας διασώζονται μέχρι σήμερα.
Είναι ευτύχημα που ένα τέτοιο τραγούδι σώζεται μέχρι σήμερα στο Βαλανείο , ένα μικρό χωριό της Βόρειας Κέρκυρας , με μακραίωνη όμως μουσική παράδοση.
Το πιθανότερο είναι , το Αρμολίνο, να τραγουδήθηκε για πρώτη φορά εκείνη την εποχή όπου στην Κέρκυρα , με την παρότρυνση των Ενετών , ιδρύονται οι πρώτοι γεωργικοί οικισμοί και αναπτύσσεται η ελαιοκαλιέργεια .
Απόστρατοι ενετοί φρουροί των συνόρων και ναυτικοί , πειρατές , κρητικοί πρόσφυγες και Ηπειρώτες φυγάδες , συγκροτούν τις πρώτες κοινότητες της Βόρειας Κέρκυρας . Από τότε μέχρι τις μέρες μας το Αρμολίνο ταξιδεύει από στόμα σε στόμα.
Χρειάστηκε το μεράκι και η επίμονη του Μουσικού Ομίλου Βαλανειού «Το Κόρο» και του δασκάλου του Αλέκου Σ. Χαρτοφύλακα Για να μπορέσει το Αρμολίνο να συνεχίσει το απίστευτο ταξίδι του.
Το ταξίδι ενός τραγουδιού που γράφτηκε και τραγουδήθηκε από τους ναύτες των Ενετικών πλοίων, και αφού εγκατέλειψε την θάλασσα και τα βάσανα της, πάνω σε μια σανίδα βγήκε στη στεριά και συνέχισε να ταξιδεύει από στόμα σε στόμα . Στα χωράφια του καλοκαιριού και στα αποπνικτικά καφενεία του χειμώνα . Σε προαύλια εκκλησιών και σε βραδινούς περιπάτους. Σε καντάδες ερωτευμένων και σε συναυλίες χορωδιών. Από χωρικούς που μπορούν να καταλάβουν τι αξίζει χωρίς την «βοήθεια» μεσαζόντων πλασιέ της «πρέπουσας» μουσικής.
Που να το φανταστή ο συνθέτης ότι το Αρμολίνο θα το τραγουδούσαν το 2005 μ.Χ σε μια εποχή που το πιο ανθεκτικό τραγούδι αντέχει έξι μήνες και που τα μουσικά γούστα ορίζονται από την λεγόμενη «Μουσική βιομηχανία» .
Σε μια εποχή που είναι της μόδας «τραγούδια για το τίποτα γραμμένα».
Το τραγούδι περιγράφει την άθλια ζωή των ναυτικών των ιστιοφόρων εμπορικών πλοίων του 18ου αιώνα όπου ταξιδεύουν «έρημοι , μόνοι, και ποτέ χαρούμενοι». Έτσι αποφασίζουν να βάλουν τέλος στα βάσανα τους . Βυθίζουν τα πλοία στα σκοτεινά βάθη και ως ξένοι βγαίνουν στη στεριά πάνω σε σανίδες.
Το Αρμολίνο γράφτηκε στην Ενετική Διάλεκτο της Ιταλικής γλώσσας, σ’ αυτό βρίσκουμε και λέξεις από την γλώσσα των ναυτικών εκείνης της εποχής καθώς και λέξεις που παραφράσθηκαν στο διάβα των αιώνων .
Παρ’ όλα αυτά έγινε δυνατόν να μεταφραστεί με αρκετά μεγάλη ακρίβεια. Λέξεις όπως Mirmillo – Mirmillione = Μονομάχος (της αρχαίας Ρώμης),έχει αντικατασταθεί ,στην νέα ιταλική γλώσσα αλλά και στην Ενετική, από τη λέξη Gladiatore, η ακόμα η λέξη Αrmo- Armolino = Πλήρωμα ιστιοφόρου πλοίου η κωπηλάτες , σήμερα χρησιμοποιείτε μόνο στην αγωνιστική ιστιοπλοία . Επίσης η έκφραση Varare se fonto ca scuritan που σημαίνει « καθελκύω-βυθίζω στα σκοτεινά νερά» Δεν χρησιμοποιείτε σήμερα με αυτή την σύνταξη.
Armolino
Armolino sordito cinque cento sareto
Mirmillo si appo te
Ame tanti si l'amore
Armolino tersi mai,privi,soli,alegri mai
Purre che bricconico tanto si si
Agente primento seconto giorda
Varare se fonto ca scuritan
piano pianissimo andiamo via
eri per porre torno e ritornare
o me aiuti me a me ta via
san uno foreste se tavolare.
